Na czym polega zakładowy plan kont?

Ustawa o rachunkowości wskazuje, które podmioty są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Jednostki te mają jednak kilka możliwych rozwiązań, które stosują w ramach sprawozdawczości finansowej. Sposób działania danego podmiotu powinien być wykazany, zgodnie z ustawą o rachunkowości, w polityce rachunkowości danej jednostki. Jednym z takich rozwiązań jest zakładowy plan kont. Planem kont nazywamy układ kont księgowych obowiązujący w danym, konkretnym podmiocie gospodarczym. Jego celem jest uporządkowanie i usystematyzowanie ewidencji operacji gospodarczych. Plan kont to lista, która określa porządek poszczególnych kont w księgach rachunkowych.
Zakładowy plan kont powinien zawierać klasyfikację kont z uwzględnieniem specyfiki działalności danej jednostki, potrzeby zarządzających oraz regulacje prawne. Za ustalenie zakładowego planu kont odpowiedzialny jest kierownik jednostki.
Ustawa o rachunkowości (art. 10 ust. 1) wskazuje, że każdy podmiot, który podlega przepisom prawa bilansowego powinien posiadać dokumentację, która precyzyjnie opisuje przyjęte przez nią zasady rachunkowości. Prawo bilansowe nakazuje, aby w ustalonej polityce rachunkowości znalazły się zasady dotyczące sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, a szczególnie zakładowego planu kont zawierającego wykaz kont księgi głównej, zasady klasyfikacji zdarzeń księgowych, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej.

Druk ID-BP Informacja dodatkowa

e-Sprawozdanie finansowe wysyłka online do eKRS i KAS za 2025 w najnowszej wersji (v1-3)
e-Sprawozdania finansowe w najnowszej wersji (v1-3) dla jednostek mikro, małych, innych oraz e-Deklaracje CIT-8 przygotujesz i e-wyślesz w module programu fillup. Znajdziesz w nim także inne druki, formularze oraz wzory pism i umów, związane z zamknięciem roku podatkowego. W najnowszej wersji e-sprawozdań dodano m.in. automatyczny wybór schematu eSF, prosty system wyszukiwania i wypełniania not podatkowych czy też możliwość eksportowania plików w formacie XML ze starej wersji obecnego oprogramowania (schemat 1-2) i importu ich do fillup, w którym nastąpi automatyczne przekonwertowanie pliku do nowego schematu (1-3). CIT-8 i e-Sprawozdania finansowe w fillup działa, jak Księgowa chciała. Sprawdź!
Wyślij elektronicznie CIT-8 do e-deklaracje.gov.pl i e-Sprawozdanie finansowe do e-KRS i KAS online »

Co powinien zawierać zakładowy plan kont?

Zakładowy plan kont to lista, która zawiera wykaz kont (ich nazw i symboli), która jest dedykowana dla konkretnej jednostki gospodarczej.

Zakładowy plan kont powinien zawierać:

• wykaz kont księgi głównej,
• przyjęte zasady klasyfikacji operacji gospodarczych,
• zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej.

Rodzaje kont w zakładowym planie kont

Na zakładowy plan kont składają się dwa rodzaje kont - konta syntetyczne (konta księgi głównej) i konta analityczne (konta ksiąg pomocniczych).

Konta syntetyczne prowadzi się zgodnie z art. 15 ustawy o rachunkowości. Są nazywane również kontami głównymi lub kontami księgi głównej. Mogą być zarówno kontami bilansowymi lub wynikowymi. Natomiast konta analityczne, zgodnie z art. 16 ustawy o rachunkowości prowadzi się w celu uzupełnienia i uszczegółowienia zapisów księgi głównej. Pełnią funkcję pomocniczą i działają na zasadzie zapisu powtarzanego – tzn. zapis w księdze głównej na kontach syntetycznych jest powielany na kontach analitycznych.

Dodatkowo do ww. zespołów kont syntetycznych i analitycznych można utworzyć konta pozabilansowe, których sald i obrotów nie uwzględnia się w sprawozdaniu finansowym. Celem zakładania takich kont jest uproszczenie analizy księgowania zdarzeń gospodarczych.

Zakładowy plan kont a zespoły kont księgowych

O tym jak bardzo szczegółowy będzie plan kont danej jednostki w dużej mierze decyduje zakres prowadzonej działalności, jej rodzaj, skala działalności, struktura organizacyjna oraz wymagania jednostki zarządzającej. Tworząc zakładowy plan kont, należy zwrócić uwagę na zależności pomiędzy ilością kont syntetycznych i niezbędną liczbą kont analitycznych. Im więcej zaplanujemy bardziej szczegółowe będą konta syntetyczne, tym mniej będziemy potrzebować kont analitycznych.

Wzorcowy układ zakładowego planu kont porządkuje konta w ramach dziewięciu zespołów ponumerowanych kolejno od 0 do 8. Zespoły kont we wzorcowym zakładowym planie kont występują następująco:

• Zespół 0 – Aktywa trwałe;
• Zespół 1 – Inwestycje krótkoterminowe, kredyty oraz udziały (akcje) własne;
• Zespół 2 – Rozrachunki i roszczenia;
• Zespół 3 – Materiały, towary i rozliczenie zakupu; 
• Zespół 4 – Koszty w układzie rodzajowym i ich rozliczenie;
• Zespół 5 – Koszty w układzie kalkulacyjnym (według typów działalności) i ich rozliczenie;
• Zespół 6 – Produkty i rozliczenia międzyokresowe;
• Zespół 7 – Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem;
• Zespół 8 – Kapitał (fundusz) własny, rezerwy, fundusze specjalne i wynik finansowy.

W ramach poszczególnych zespołów tworzone są grupy i podgrupy, które szczegółowo oddają sytuację majątkową i finansową przedsiębiorstwa.

W zakresie danego, konkretnego zespołu podmiot może założyć dowolną liczbę kont. Muszą one jednak być ze sobą powiązane tematycznie, zgodnie z ich ekonomicznym uzasadnieniem oraz związane z charakterystyką danego zespołu.

Konta bilansowe, konta pozabilansowe i konta wynikowe

Konta księgowe z uwagi na pełnione przez nie funkcję możemy podzielić na:

• konta bilansowe - to konta aktywów i pasywów, czyli zasobów majątkowych przedsiębiorstwa oraz źródeł ich finansowania; konta te zawierają operacje, które wpływają na stan aktywów i pasywów w bilansie przedsiębiorstwa
• konta pozabilansowe - konta, na których księguje się zdarzenia, które nie są uznane za operacje gospodarcze i nie wpływają na bilans ani rachunek zysków i strat jednostki, ale chociażby z powodów kontrolnych czy sprawozdawczych powinny być zarejestrowane; konta takie charakteryzują się jednostronnym zapisem
• konta wynikowe - to konta zawierające koszty i przychody oraz zyski i straty nadzwyczajne, które przekładają się na wynik finansowy podmiotu.

Proces sporządzenia i wysłania do e-KRS e-sprawozdania finansowego w spółce z o.o.